P-49 - Politikologija religije (P-49)

Course specification
Type of study	Bachelor academic studies
Study programme
Course title	Politikologija religije (P-49)
Acronym	Status	Semester	Number of classes	ECTS
P-49	elective	7	2L + 2E	5.0
Lecturers
Lecturer	prof. dr Duško Trninić
Lecturer/Associate (practicals)
Prerequisite				Form of prerequisites
Za praćenje kursa nisu potrebni preduslovi.				Nema.
Learning objectives
Predmet Politikologija religije je zamišljen kao opšti uvod u kompleksnu problematiku međuodnosa i međuuticaja religije i politike. Kroz predmet razmatra se politička dimenzija religijskog i religijska dimenzija političkog fenomena, s tim što se, polazeći od opštih kategorijalnih i konceptualnih određenja ukorijenjenih u generičku prirodu religije i politike, preko razrade elemenata političkog u vjerskim učenjima, naglasak stavlja na teorijsko objašnjavanje i ilustrovanje, kroz istorijske i savremene primjere, vidova konkretne interakcije religijskog i političkog u društvenoj praksi. U središtu pažnje je odnos između crkve/vjerske zajednice, kao institucionalnog oblika iskazivanja vjerskog, sa jedne, i države, kao dominantnog vida artikulisanja političkog. Kroz pregled poznatih modela odnosa između crkve/vjerske zajednice i države, posebno se problematizuje položaj religije u kontekstu procesa globalizacije, što podrazumijeva razmatranje fenomena sekularizacije, desekularizacije i „postsekularnog“ društva. S obzirom na multikonfesionalnu prirodu našeg društva, kao i značajnu ulogu religijskog činioca u socijalnim i političkim kretanjima i događanjima, posebna pažnja posvetiće se odnosu religije i politike u BiH..
Learning outcomes
Studenti treba da ovladaju osnovnim pojmovima iz dinamične oblasti religijsko-političke interakcije, da se osposobe za razumijevanje konkretnih vidova ispoljavanja tog međuodnosa i uspostavljanje kritičkog i objektivnog stava prema fenomenima značajanim za društveni i politički život, a koji su, nerijetko, opterećni visokim stepenom manipulacije i tendenciozne instrumentalizacije.
Content
Predmet politikologije religije; Vjera, religija, crkva; Vjera-religija versus politika-država; Funkcije religije; Religija i ideologija; Socijalno i političko u učenjima velikih svetskih religija; Monoteističke religije i politika; Nemonoteističke religije i politika; Religija i nacija; Igra posvađanih riječi: Sekularisti i antisekularisti; Revitalizacija religije i savremena politika; Javna religija: Između upotrebe i zloupotrebe; Religija i nasilje; Religijski fundamentalizam: Konzervativni odgovor na izazove modernosti; Religijski nacionalizam: Nacionalni partikularizam nasuprot religijskog univerzalizma; Religija i globalizacija; Netradicionalne crkve/vjerske zajednice i pokreti; Religija i politika na postjugoslovenskom prostoru.
Teaching Methods
Predavanja i vježbe sa interaktivnim učenjem. Interaktivno učenje po grupama. Prikazivanje video meterijala i dokumentarnih filmova. Seminari iz literature. Pisani seminarski radovi. Usmeni komentari i kraće prezentacije na času. Konsultacije.
Literature
1. „Sociološki rečnik (odrednice iz sociologije religije)“, u: TEME - časopis za društvene nauke, 3/ 2003. (Funkcije religije, str. 364-369; Klasična religioznost, str. 369-372; Religija, str. 375-379; Sekularizacija, str. 379-382; Verovanje, religijsko, str. 394-396; Civilna, laička ili svetovna religija, str. 397-399); 2. Radovan Bigović (2010) Crkva u savremenom svetu, Beograd: Službeni glasnik, str. 27-55; (Original title) 3. Mirko Blagojević (2005.) Religija i crkva u transformacijama društva, Beograd: IFDT/ IP "Filip Višnjić", str. 68-221; 4. Srđan Vrcan, „O suvremenim religijskim promjenama u optici političke sociologije religije“, u: Politička misao, 33/ 1996, str. 189-206; 5. Srđan Vrcan, „Religija i politika“, u: Republika – Glasilo građanskog samoslobođenja, 320-321/ 2003. (Original title) 6. Milan Vukomanović (2008) Homo viator: religija i novo doba, Beograd: Čigoja štampa, str. 67-88; 7. Ivan Markešić, „Od religijskog do nacionalnog identiteta i natrag (na primjeru Bosne i Hercegovine)“, u: Društvena istraživanja, Vol. 19 No.3 (107), 2010, str. 525-546; 8. Christopher Soper i Joel Fetzer (2006) „Religija i politika u sekularnoj Evropi“, u: I. Cvitković, D. Abazović (ur.) Religija i europske integracije, Sarajevo: Magistrat, str. 75-99; (Original title) 9. Darko Tanasković (2008) Islam: dogma i život, Beograd: SKZ, str. 147-159; 206-228; 250-270; 10. Duško Trninić (2018) Religija u ogledalu vremena: Prilozi sociologiji sekularizacije, Banja Luka: Udruženje za filozofiju i društvenu misao, str. 9-87; 11. Endru Hejvud (2005) Političke ideologije, Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,. str. 306-333; (Original title) 12. Ivan Cvitković (2006) „Religija i europske integracije“, u: I. Cvitković, D. Abazović (ur.) Religija i europske integracije, Sarajevo: Magistrat, str. 7-41; 13. Đuro Šušnjić (1998) Religija II, Beograd: Čigoja štampa, str. 375-392. (Original title)
Evaluation and grading
Provjera znanja vršće se tokom semestra, u vidu predispitnih obaveza, kao i na kraju semestra, na završnom ispitu, u vrijeme redovnih ispitnih rokova. Završnom ispitu mogu pristupiti svi studenti koji su ispunili predispitne obaveze. Završni ispit se organizuje usmeno. Predispitne obaveze se sastoje iz: dva (2) kolokvija (po 20 bodova), aktivnosti tokom nastave i vježbi (5 bodova) i urednog i aktivnog pohađanja predmeta (5 bodova). Na predispitnim obavezama može se ukupno ostvariti 50 bodova. Konačna ocjena iz predmeta se izvodi sabiranjem uspjeha postignutog na svim elementima provjere znanja, odnosno sabiranjem bodova iz predispitnih obaveza (maksimalno 50) i bodova iz ispita (maksimalno 50). U zavisnosti od ostvarenog broja bodova konačna ocjena se formura prema Pravilima studiranja na prvom i drugom ciklusu studija na Univerzitetu u Banjoj Luci.
Specific remarks
Seminarska literatura: Karen Armstrong (2007) Bitka za Boga. Fundamentalizam u judaizmu, kršćanstvu i islamu, Sarajevo: Šahinpašić. Peter Berger ed. (2008) Desekularizacija sveta: oživljavanje religije i svetska politika, Novi Sad: Mediterran Publishing. Žan Bobero i Mišlin Milo (2011) Laiciteti bez granica, Loznica: Karpos. Ger Dejzings (2005) Religija i identitet na Kosovu, Beograd: Biblioteka XX vek i Knjižara Krug. Emilio Đentile (2009) Religije politike. Izmedju demokratije i totalitarizma, Beograd: Biblioteka XX vek i Knjižara Krug. Ronald Inglehart i Pippa Norris (2007) Sveto i svjetovno: Religija i politika u svijetu, Zagreb: Politička kultura. Mark Juergensmeyer (2000) Terror in the Mind of God: The Global Rise of Religious Violence, Berkeley: University of California Press. Klaus Kincler (2002) Verski fundamentalizam. Hrišćanstvo, judaizam, islam, Beograd: Clio. Vjekoslav Perica (2006) Balkanski idoli: Religija i nacionalizam u jugoslovenskim državana I i II, Beograd: Biblioteka XX vek i Knižara Krug. Henri Peňa-Ruiz (2004) Što je laičnost?, Zagreb; Politička kultura. Vojislav Stanovčić (1999) Političke ideje i religija 1 i 2, Beograd: Čigoja štampa. Jeffrey Haynes ed. (2009) Routledge Handbook of Religion and Politics, London: Routledge. Hrvoje Špehar (2013) Laičnost u Europi: Povijest i institucionalizacija odnosa crkve i države u Francuskoj, Njemačkoj, Velikoj Britaniji i Hrvatskoj, Zagreb: Politička kultura.