Filozofski fakultet

Iako je formalno osnovan 1994. godine, Filozofski fakultet krasi višedecenijska tradicija institucija koje su mu bile prethodnice. Jednom od njih može se smatrati Učiteljska škola u Banjoj Luci. Učiteljska škola je 1925. godine premještena iz Dervente, i to nakon inicijative Srpskog kulturno-prosvjetnog društva „Prosvjeta” – da se u Banjoj Luci otvori škola. Odluka da se pokrene ova akcija donesena je 9. juna 1923. godine, na sjednici predstavnika svih kulturnih društava i gradske opštine. Izabran je odmah i Odbor za osnivanje banjalučke učiteljske škole, čiji je predsjednik bio gradonačelnik Muhamed Bajagilović. Nekoliko dana kasnije sastavljena je molba Ministarstvu prosvjete, a potpisali su je članovi Odbora, predstavnici kulturnih društava i vjerske starješine u gradu. Molba je odnesena u Beograd i predata ministru prosvjete, a gradonačelnik je posjetio i predsjednika vlade Nikolu Pašića da bi ga lično upoznao sa planiranim radom. Poslije duže prepiske i urgencija, 10. februara 1925. godine stiglo je naređenje da se u Banjoj Luci otvori Učiteljska škola, i to samo prvi razred. Škola je uskoro otvorena, a počela je sa radom 4. marta 1925. Isprva je bila smještena u zgradi bivše Više državne djevojačke škole – objektu čija je sportska dvorana, u naselju Sime Šolaje, doskora služila kao kino-sala bioskopa „Kozara”.

Još u ljeto 1925. godine Gradsko vijeće, u vidu Memoranduma upućenog Ministarstvu prosvjete, tražilo je iz državnog budžeta 4.000.000 dinara za gradnju nove zgrade Učiteljske škole. Međutim, zbog nemaštine i dugih pregovora, zgrada je podignuta tek u ljeto 1931. godine. Njena je lokacija bila nadomak tada već napuštenog kraka željezničke pruge, pored stanice „Kraljev drum”. Zgrada je bila veoma savremena za to doba, sa širokim hodnicima, centralnim grijanjem, prostranim dvorištem, školskim vrtom i voćnjakom za izvođenje praktične nastave. Za vrijeme Drugog svjetskog rata škola je radila u zgradi Gimnazije, a do samog rata odškolovala je više od 1.500 učitelja. Nakon 1945. godine škola se prilagođavala tadašnjim potrebama. Poslije zemljotresa 1969. godine, izvršena je njena blaga rekonstrukcija. I dalje je, dakle, bila očuvana i radila. Međutim, sprovođenje novog zakona o pedagoškoj akademiji rezultiralo je 1972. godine njenim zatvaranjem. Kasnije će isti objekat promijeniti više vlasnika, a 1996. godine će biti dodijeljen novoosnovanom Prirodno-matematičkom fakultetu, koji je i danas koristi. Poslije Drugog svjetskog rata u Banjoj Luci je otvorena još jedna škola za obrazovanje budućih nastavnika. To je Viša pedagoška škola, osnovana 28. oktobra 1950. godine, sa dvije dvopredmetne studijske grupe (Srpskohrvatski jezik sa istorijom ili njemačkim jezikom i Matematika sa fizikom), a u prvoj generaciji bilo je 38 studenata. Sa radom je počela na spratu nekadašnjeg restorana „Kozara”, iza današnje zgrade Gradske uprave, a 1964. godine preseljena je u zgradu Doma trgovinsko-industrijske komore u Banjoj Luci, čija je gradnja počela 1940. godine, po projektu Stojana Borovnice. Viša pedagoška škola postojala je do 1968/69. godine, a završilo ju je više od 2.400 nastavnika. Pošto je ova škola ugašena, osnovana je Pedagoška akademija, koja je radila u istoj zgradi. Nastava se izvodila na studijskim grupama: Srpskohrvatski (hrvatskosrpski) jezik i književnost jugoslovenskih naroda i narodnosti, Istorija – geografija, Matematika – fizika, Predškolsko vaspitanje i Razredna nastava, sa preko 400 studenata godišnje.

Škola je prestala da radi 30. septembra 1994. godine, u skladu sa Zakonom o univerzitetu, donesenim 12. jula 1993. godine u Narodnoj skupštini Republike Srpske.

Kada je osnovan Filozofski fakultet, na njemu je bilo deset odsjeka: Biologija, Istorija, Engleski jezik i književnost, Geografija, Matematika i informatika, Pedagogija, Psihologija, Srpski jezik i književnost, Filozofija i sociologija te Fizika. Godine 1996. izdvojena su četiri odsjeka – Biologija, Geografija i etnologija, Matematika i informatika te Fizika – i osnovan je Prirodno¬-matematički fakultet, dok je 2001. godine Odsjek za fizičku kulturu prerastao u Fakultet za fizičko vaspitanje i sport. Februara 2005. godine, u okviru Odsjeka za učiteljski studij, počeo je sa radom Centar za učiteljski studij u Derventi, u kojem su se za učiteljski poziv studenti obrazovali sve do oktobra 2015. godine. Devet studijskih programa izdvojeno je 2009. godine, osnivanjem Filološkog fakulteta i Fakulteta političkih nauka, takođe u okviru Univerziteta u Banjoj Luci.

Sada se na Filozofskom fakultetu izučavaju društvene i humanističke nauke, i to na šest studijskih programa: Filozofija, Istorija, Pedagogija, Psihologija, Predškolsko vaspitanje i Učiteljski studij. Na svim programima nastava je organizovana na dva ciklusa, dok na Pedagogiji i Učiteljskom studiju postoji i treći ciklus studija (doktorske studije). Osim toga, u sklopu ovog fakulteta djeluje i Institut za društvene i humanističke nauke, kao i Laboratorija za eksperimentalnu psihologiju.

Fakultet je organizator već tradicionalnog naučnog skupa „Banjalučki novembarski susreti”, koji se u kontinuitetu održava od 2000. godine, a prepoznatljiv je i po snažnoj izdavačkoj djelatnosti, koja podrazumijeva objavljivanje petnaestak knjiga godišnje, te časopisa „Radoviˮ i „Noemaˮ. Treba svakako spomenuti brojne vannastavne aktivnosti koje ovaj fakultet organizuje, a koje su značajne za dodatno obrazovanje nastavnog osoblja i studenata, zatim promocije knjiga, okrugle stolove, kulturno-umjetničke događaje, humanitarne akcije, razne studentske sekcije i dr. Za rad Filozofskog fakulteta veoma je važna njegova biblioteka, koja ima preko 70.000 knjiga.

Nastavnici i saradnici ovog fakulteta učestvuju na brojnim konferencijama, simpozijumima i skupovima, u Republici Srpskoj i inostranstvu, što je od značaja za unapređenje njihovog naučnog i nastavnog rada, objavljuju radove u prestižnim indeksiranim časopisima od nacionalnog i međunarodnog značaja, a učestvuju i u brojnim istraživačkim projektima. U okviru programa Erazmus+ Filozofski fakultet realizuje projekte i razmjene studenata i akademskog osoblja.

Vizija Filozofskog fakulteta jeste da ova ustanova bude prijatan i podsticajan ambijent za studiranje, sa stabilnim studijskim programima, koje karakterišu inovativni nastavni planovi i programi, kvalitetan i prema studentima orijentisan nastavni kadar, zanimljivi vannastavni sadržaji te pozitivan imidž u zajednici. U misiji se, pored ostalog, ističe: Kroz inovativan nastavni proces, produktivan naučnoistraživački rad i dodatne vannastavne aktivnosti razvija se kritičko mišljenje i postignuće studenata te stiču primjenljiva savremena znanja, akademske i vaspitne vještine i umijeća, koji omogućavaju kvalitetan rad u praksi i bolje razumijevanje društvene stvarnosti.

Osnovni strateški pravci razvoja obuhvataju: unapređenje nastavnog procesa; razvoj naučnoistraživačkog rada i produktivnosti, kao i izdavačke djelatnosti; podsticanje i razvoj vannastavnih aktivnosti i studentskih sekcija na Filozofskom fakultetu; razvoj promocije i programa u zajednici; unapređenje materijalno-tehničkih uslova za rad; zagovaranje unapređenja društvenih politika u vezi sa zapošljivošću studenata Filozofskog fakulteta; podsticanje internacionalizacije Fakulteta, mobilnosti studenata i zaposlenih; unapređenje rada biblioteke; jačanje kapaciteta studentske organizacije.

Telefon	+387 51 322 780
Faks	+387 51 325 811
Veb-sajt	https://ff.unibl.org/
E-pošta	info@ff.unibl.org
Adresa	Univerzitetski grad, Bulevar vojvode Petra Bojovića 1A, 78000 Banja Luka
Dekan	Dr Srđan Dušanić, redovni profesor
Prodekan za nastavu	Dr Dragan Partalo, docent
Prodekan za naučnoistraživački rad i međunarodnu saradnju	Dr Svetlana Borojević, vanredni profesor