Mašinski fakultet

Istorija Mašinskog fakulteta u Banjoj Luci počinje inicijativom Skupštine opštine Banja Luka, koja je na zasjedanju 3. februara 1971. godine formirala Komisiju za razvoj viših i visokih škola, s prioritetnim zadatkom osnivanja studija mašinstva u Banjoj Luci. Kao rezultat intenzivnih aktivnosti u pogledu uspostavljanja kontakata i pregovora sa Mašinskim fakultetom Univerziteta u Sarajevu i privrednicima regije Banja Luka, donesena je odluka da se kao najprihvatljivije rješenje predloži formiranje odjeljenja Mašinskog fakulteta Sarajevo u Banjoj Luci. Uz prisustvo predstavnika grada Banja Luka, Univerziteta u Sarajevu, privrednih organizacija, kao i nastavnika i studenata prve generacije, svečano otvaranje Odjeljenja Mašinskog fakulteta u Banjoj Luci obavljeno je u oktobru 1971. godine u amfiteatru Tehničke škole. Prva generacija novoosnovanog odjeljenja Mašinskog fakulteta brojala je 155 studenata. Osnivanju i uspješnom razvoju Mašinskog fakulteta pogodovao je intenzivan proces industrijalizacije, koji je zahtijevao sve veći broj mašinskih inženjera.

Početkom 1974. godine Mašinski fakultet u Sarajevu transformiše se u organizaciju udruženog rada s tri osnovne organizacije udruženog rada. U skladu s tim, Odjeljenje Mašinskog fakulteta u Banjoj Luci prerasta u OOUR i formira sve prateće organe upravljanja prema tadašnjem Zakonu o udruženom radu. Zahvaljujući formiranju Univerziteta u Banjoj Luci, programu razvoja viših i visokih škola, ali i shvatanju značaja razvoja sopstvenog inženjerskog kadra te primjene njihovog stečenog znanja za ubrzani ekonomski razvoj, Zbor radnih ljudi OOUR Mašinski fakultet u Banjoj Luci donio je 7. februara 1975. godine Odluku o izdvajanju OOUR Mašinski fakultet iz sastava Mašinskog fakulteta u Sarajevu i formiranju radne organizacije Mašinski fakultet u Banjoj Luci. Nakon obavljenih priprema u vezi s obezbjeđenjem uslova za početak rada te pribavljanja svih potrebnih saglasnosti, na svečanom skupu 18. oktobra 1975. godine zvanično je konstituisan Mašinski fakultet u Banjoj Luci s potpunom odgovornošću.

Budući da Mašinski fakultet nije raspolagao sopstvenim prostorom, predavanja za studente prve generacije organizovana su u amfiteatru srednje Tehničke škole u Banjoj Luci. Već poslije pola godine, tačnije u januaru 1972. godine, Mašinski fakultet useljava se u zgradu Više poljoprivredne škole, koju je SAP Vojvodina poklonila gradu Banjoj Luci poslije katastrofalnog zemljotresa 1969. godine. Na prijedlog Komisije za razvoj viših i visokih škola, SO Banja Luka 25. maja 1973. godine pomenutu zgradu dodjeljuje Mašinskom i Tehnološkom fakultetu. Fakultet je u ovoj zgradi na raspolaganju imao četiri amfiteatra sa po 126 mjesta, potpuno opremljenu laboratoriju za obradu rezanjem i alatne mašine te pomoćne prostorije.

Međutim, ovaj početni prostor nije bio dovoljan za potrebe funkcionisanja Fakulteta, tako da je uprava ulagala velike napore kako bi od države dobila materijalna sredstva za rješavanje tog problema. Godine 1981. završena je dogradnja postojećih objekata, te je Mašinski fakultet dobio kancelarijske prostore za nastavnike, veliki amfiteatar kapaciteta 320 mjesta, prostor za biblioteku, tri sale za tehničko crtanje te laboratorijske prostore. Iako je dio prostora i dalje dijelio sa Tehnološkim fakultetom, useljenjem u novu zgradu Mašinski fakultet konačno je dobio adekvatan smještaj, primjeren potrebama nastavnog kadra i studenata, što je rezultiralo mnogo kvalitetnijim izvođenjem nastave. Kao što je prethodno i naglašeno, obrazovanje u oblasti mašinstva u Banjoj Luci počinje akademske 1971/72. godine. Nastava je izvođena na dva smjera redovnog studija visoke spreme, i to proizvodnom i konstrukcionom, po nastavnom planu i programu od osam semestara, odnosno četiri godine. Prve postdiplomske studije na Mašinskom fakultetu otpočele su akademske 1985/86. godine, a izvodile su se na sedam smjerova sa 10 usmjerenja. Akademske 1992/93. odgovarajućim izmjenama nastavnog plana i programa prešlo se na petogodišnje studije od deset semestara, pri čemu su se u devet semestara izvodila predavanja, dok je deseti semestar bio predviđen za izradu diplomskog rada. Nastava se izvodila na dva odsjeka – Proizvodnom mašinstvu i Termotehnici i motorizaciji, uz napomenu da je prva i druga godina bila zajednička za oba odsjeka. Osim na ova dva, od akademske 2001/02. godine studenti su mogli da biraju studije na još dva odsjeka: Mehaničkoj preradi drveta i Zaštiti na radu. Od akademske 2004/05. godine počinje pilot-projekat transformacije nastavnih planova i programa po bolonjskom modelu: 3,5 + 1,5 + 3 (3,5 godine – I ciklus studija, 1,5 godina – II ciklus studija, 3 godine – III ciklus studija). Školske 2006/07. izvršena je nova organizacija studija, tako da se uvodi model 3+2+3 (I ciklus – tri godine, II ciklus – dvije godine i III ciklus – tri godine). Mašinski fakultet je, u saradnji sa Arhitektonsko-građevinsko-geodetskim fakultetom u Banjoj Luci, razvio i Master studije energetske efikasnosti u zgradarstvu, koje su nastale kao rezultat praćenja savremenih trendova u energetici, prisutnih već duži niz godina u zemljama Evropske unije, kao i trendova u našoj zemlji. U saradnji sa Elektrotehničkim, Arhitektonsko-građevinsko-geodetskim i Tehnološkim fakultetom Univerziteta u Banjoj Luci, Mašinski fakultet organizuje i doktorske studije pod nazivom Obnovljivi izvori energije i ekološko inženjerstvo. Budući da se oblasti obnovljivih izvora energije i zaštite životne sredine danas značajno prožimaju, pri čemu ih povezuje koncept održivog razvoja, te da je riječ o interdisciplinarnoj oblasti, prvi su put na Univerzitetu u Banjoj Luci organizovane kombinovane studije u kojima su interes našla pomenuta četiri fakulteta.

Od akademske 2016/17. godine na snazi je nova organizacija studija prema modelu 4+1+3, a ona ima za cilj da Mašinski fakultet u Banjoj Luci postane savremen, fleksibilan, efikasan i konkurentan, ali i da istovremeno udovolji zahtjevima privrede.

Mašinski fakultet nastao je na osnovu potreba društva i privrede, zbog čega je od samog osnivanja jedan od njegovih osnovnih ciljeva bilo povezivanje nauke i privrede. Saradnja sa privrednim subjektima koji su ostvarivali izuzetan napredak u razvoju, kao što su „Čajavec”, „Jelšingrad”, „Univerzal”, „Incel” itd., doprinijela je proširenju djelatnosti i uspostavljanju temelja naučnoistraživačkog rada Mašinskog fakulteta.

U tom smislu, od osnivanja Fakulteta do danas realizovan je veliki broj naučnoistraživačkih projekata, kako nacionalnih tako i međunarodnih, a kroz njih je Fakultet u značajnoj mjeri uspio da izgradi infrastrukturu i razvije stručni kadar. U toku razvoja Fakulteta preduslovi za razvoj naučnoistraživačkog rada neprekidno su se poboljšavali, ali ipak nikada nisu bili takvi da omoguće ispoljavanje istraživačkog potencijala nastavnog kadra u punoj mjeri.

Posebno je problematična bila opremljenost laboratorija savremenom eksperimentalnom opremom, koja bi omogućila realizaciju složenih naučnoistraživačkih projekata.

Telefon	+387 51 433 000
Faks	+387 51 465 085
Veb-sajt	www.mf.unibl.org
E-pošta	info@mf.unibl.org
Adresa	Bulevar vojvode Stepe Stepanovića 71, 78000 Banja Luka
Dekan	Dr Aleksandar Milašinović, redovni profesor
Prodekan za nastavu	Dr Zorana Tanasić, vanredni profesor
Prodekan za naučnoistraživački rad i međunarodnu saradnju	Dr Stevo Borojević, vanredni profesor