Navigacija

P-51 - Izbori i izborni sistemi

Specifikacija predmeta
Tip studija Akademske studije prvog ciklusa
Studijski program Politikologija
Naziv Izbori i izborni sistemi
Akronim Status predmeta Semestar Fond časova Broj ESPB
P-51 obavezan 8 3P + 3V 7.0
Nastavnici
Nastavnik (predavač)
Nastavnik/saradnik (vežbe)
Uslovljnost drugim predmetima Oblik uslovljenosti
Upisan osmi semestar
Ciljevi izučavanja predmeta
Cilj učenja ovoga predmeta jeste da se studenti detaljno upoznaju sa različitim izbornim sistemima koji su danas u upotrebi u svijetu, sa teorijskim i istorijskim ishodištima izbornog prava te sa svim aspektima izbora počevši od izbornih kampanja do izbornog inžinjeringa. Poseban je cilj ovoga predmeta da se studenti vrlo detaljno upoznaju sa osnovnim karakteristikama izbornog sistema i izbornog zakona Bosne i Hercegovine.
Ishodi učenja (stečena znanja)
Visok nivo teorijskog znanja o izbornim sistemima u svijetu i visok nivo poznavanja praktičnih aspekata izbora (ovo važi i za domaći izborni sistem). Drugim riječima, studenti treba da znaju kako bi izbori trebalo da se odvijaju i treba da znaju gdje i zašto u praksi dolazi do odstupanja od normativnog modela.
Sadržaj predmeta
1. Uloga izbora i izbornih sistema; 2. Izbori, izborne strategije i ponašanje; 3. Osnovne funkcije i vrijednosti izbora; 4. Politika i novac (politički akteri i korupcija); 5. Izvori finansiranja izbora; 6. Izborno ponašanje; Izborna apstinencija; 7. Pojam i elementi izbornog sistema; 8. Karakter biračkog prava; 9. Većinski izborni sistemi; 10. Proporcionalni izborni sistemi; 11. Mješoviti izborni sistemi; 12. Raspodjela predstavničkih mjesta - mandata prema metodi izbornog količnika i prema metodi najvećeg broja; 13. Izborne jedinice i problemi izborne geometrije; 14. Izborni sistem BiH (pravni osnov izbornog sistema, elementi izbornog sistema, biračko pravo, centralni birački spisak, organi za sprovođenje izbora, izborne jedinice, ovjera političkih subjekata za izbore, kandidatske liste, glasanje, raspodjela mandata, učešće pripadnika nacionalnih manjina na izborima, zaštita izbornog prava, priroda i trajanje predstavničkog mandata, odgođeni, ponovljeni i prijevremeni izbori, finansiranje izborne kampanje, mediji i izborna kampanja, izborni zakon RS, ljudska prava u ustavnom sistemu BiH); 15. Reforma izbornog zakona BiH.
Metode izvođenja nastave
Predavanja i vježbe sa interaktivnim učenjem. Interaktivno učenje po grupama. Prikazivanje video materijala i dokumentarnih filmova. Pisanje seminarskih radova. Usmeni komentari i kraće prezentacije na času. Konsultacije.
Literatura
  1. Vladan Petrov, Marko Stanković “Ustavno pravo”, Beograd, 2020. (neka poglavlja);
  2. Goran Marković, “Ustavno pravo”, Istočno Sarajevo, 2021. (neka poglavlja);
  3. Dušan Vučićević, “Mešoviti izborni sistemi-struktura, geneza, posledice”, Beograd, 2020. (neka poglavlja);
  4. Goran Marković, “Ustavni lavirint - Aporije ustavnog sistema Bosne i Hercegovine”, Službeni glasnik, Beograd, 2021. (neka poglavlja); Zoran Stojiljković, “Politička sociologija savremenog društva”, Beograd, 2014. (neka poglavlja)
  5. Zakon o finansiranju političkih partija u BiH - prečišćeni tekst („Službeni glasnik BiH“, br. 95/12 i 41/16). Izborni zakon BiH - prečišćeni tekst („Službeni glasnik BiH“, br. 23/01, 7/02, 9/02, 20/02, 25/02, 4/04, 20/04, 25/05, 77/05, 11/06, 24/06, 33/08, 37/08, 32/10, 48/11 - odluka US, 63/11 - odluka US, 18/13, 7/14, 31/16, 54/17 - odluka US i 41/20). Aneks 3 Opšteg okvirnog sporazuma za mir u BiH. - Ustav BiH. - Ustav RS. - Izborna reforma u BiH;
Oblici provere znanja i ocenjivanje
Provjeravanje znanja i utvrđivanje koliko su studenti aktivni u nastavi vrši se tokom čitavog semestra. Znanje se provjerava pomoću dva kolokvijuma, a aktivnost studenata se iskazuje kroz pisanje seminarskih radova, uredno pohađanje nastave, učešće u debatama, pripremu prezentacija i kroz druge oblike kreativnog učešća u nastavnom procesu. Na taj način studenti ispunjavaju predispitne obaveze kroz koje mogu da steknu 50 bodova (dva kolokvijuma po 20 bodova, seminarski rad 5 bodova te uredno i aktivno pohađanje nastave 5 bodova). Završni ispit obavlja se usmeno i na njemu se provjerava znanje iz cijelog gradiva, a nosi najviše 50 bodova. Konačna ocjena se izvodi sabiranjem bodova iz predispitnih obaveza i bodova sa ispita.