Održan okrugli sto na temu uticaja oporezivanja duvanskih proizvoda na potrošnju i budžetske prihode

Okrugli sto pod nazivom “Uticaj promjena u politikama oporezivanja duvanskih proizvoda u Bosni i Hercegovini na potrošnju i budžetske prihode” održan je 14. novembra 2019. godine u hotelu Courtyard by Marriott u Banjoj Luci.

Cilj okruglog stola bio je da se predstave rezultati istraživanja provedenog u 2019. godini u Bosni i Hercegovini, a u okviru projekta „Ubrzavanje napretka u oporezivanju duvana i duvanskih proizvoda u zemljama sa niskim i srednjim prihodom“, te da se prodiskutuju moguće sistemske promjene u oblasti oporezivanja duvana i duvanskih proizvoda.

Ukupno 20 predstavnika iz 9 institucija uzelo je učešće u okruglom stolu. Pored predstavnika istraživačkog tima sa Univerziteta u Banjoj Luci (Centar za preduzetništvo i transfer tehnologija – CPTT, te Ekonomski fakultet) kao partnera u projektu iz BiH, učešće su uzeli i predstavnici Instituta ekonomskih nauka iz Beograda kao koordinatori projekta za region Zapadnog Balkana, Uprave za indirektno oporezivanje BiH, Ministarstva finansija Republike Srpske, Ministarstva zdravlja i socijalne zaštite Republike Srpske, Fiskalnog savjeta Republike Srpske, Instituta za javno zdravstvo Republike Srpske i Fonda zdravstvenog osiguranja Republike Srpske. Rezultate do kojih je došao istraživački tim Univerziteta u Banjoj Luci predstavio je doc. dr Dragan Gligorić, koordinator istraživačkih aktivnosti projekta i Ljubiša Mićić, ma, istraživač. Gligorić je prisutnima sumirao rezultate istraživanja sa fokusom na elastičnost prevalencije pušenja i cjenovne elastičnosti za količinu traženih cigareta po različitim dohodovnim grupama domaćinstava, naglašavajući značaj rezultata za buduća razmatranja prilikom promjena politika oporezivanja duvana i duvanskih proizvoda. Mićić je predstavio rezultate simulacija povećanja specifične akcize za 10%, 25% i 50%, te uticaj tog povećanja na potrošnju i javne prihode, uključujući i rezultate simulacije sa fokusom na različite dohodovne grupe domaćinstava. Rezultati ekonomske analize dostupnih podataka pokazuju da se efekat povećanja akciza na duvanske proizvode može izmjeriti i da povećanje akciza može imati efekta na smanjenje potrošnje cigareta i istovremeno povećanje javnih prihoda. Koristi od povećanja specifične akcize su veće i za društvo i za javni budžet (u smislu smanjenja troškova za zdravstvo uslijed smanjene potrošnje cigareta). Međutim, efekat politika oporezivanja duvana i duvanskih proizvoda u smislu povećanja cijena cigareta se razlikuje između domaćinstava u zavisnosti od toga kojoj dohodovnoj grupi pripadaju. U suštini, adekvatne politike oporezivanja duvana i duvanskih proizvoda imaju značajan uticaj na potrošnju cigareta, ali promjene u cijeni i prihodima imaju različite efekte na različite socio-ekonomske grupe. Projekat „Ubrzavanje napretka u oporezivanju duvana i duvanskih proizvoda u zemljama sa niskim i srednjim prihodom“ (eng. “Accelerating Progress on Tobacco Taxes in Low-and Middle Income countries“) realizuje Centar za preduzetništvo i transfer tehnologija Univerziteta u Banjoj Luci, uz finansijsku podršku Blumberg fondacije (SAD) putem Univerziteta Ilinois iz Čikaga kao krovne organizacije i Instituta ekonomskih nauka Beograd kao regionalnog koordinatora na prostoru Zapadnog Balkana.